Silvan Ulu Cami

Silvan Ulu Cami Artuklular`dan kalma camilerden biri SİLVAN ULU CAMİİ`dir. Cami, Selahaddin Eyyubi`ye izafe edilmekte ise de doğru değildir. Ancak, Eyyubiler döneminde de camiye bazı eklemeler yapılmıştır.Halk arasında buna”Acem yapısıdır” diyenler de vardır.Bunun nereden kaynaklandığı tespit edilememiştir. Bunlardan Prof. Dr. Oktay Aslanapa, Cami hakkında şu bilgileri vermektedir: "Silvan(Meyyafarqin) Ulu Camii ile, Artuklu mimarisinin muhteşem üslubu başlar. Burada, Melikşah`ın İsfahan Mescid-i Cumasındaki kubbesi aynı plan şekli ile bir mihrab önü kubbesi olarak değerlendirilmiştir.13.50 m. Çapında kubbe, Gülpayegan Camindeki gibi mukarnaslı tremplarla yerine oturmuş olup, üç nef boyunca parelel nefleri kesmektedir. Üç taraftan üçer kemerle camiye açılan kubbe, dıştan tamamıyla yapıya hakim olarak kuvvetle belirtilmiştir.Gaznelilerin Leşker-i Bazar Ulu camiinde iki nefi kesen mihrap önü kubbesi, Melikşah`ın, İsfahan Mescidi Cuma Kubbesi fikri ile birleştirilerek, Anadoluda Türk cami mimarisinin abidevi şekli inanılmaz bir kuvvetle gerçekleştirilmiştir. Silvan Ulu Camii taştan, kubbesi ise tuğladan yapılmıştır. Dıştan kubbenin sekizgen kasnağı ve trompları bellidir. Halen üzerini basık, piramit bir külah örter. Silvan`da 1031 de bir cami yapıldığı, tarihi kaynaklardan bilinir. 1046 da bunu gören Nasırı Hüsrev`in ancak birkaç kelime ile geçiştirmesi, ilk camiin belirli bir özelliğinin olmadığını gösterir.Diğer bir kaynak “İbn el Azrak”, 547 de kubbenin yapıldığını ve 552 de tamirinin tamamlandığını bildirmektedir.Böylece camiin 1152-1157 arasında beş yıl boyunca, bugünkü şekli ile Necmeddin Alpit tarafından tamamlandığını kabul etmek gerekiyor.Burada Artuklu camilerinin Selçuklu mimarisine dayanan karakteristik plan ve mimari özelliklerinin daha sonra devam eden orijinal üslubu hakim olmuştur.