CİZRE ULU CAMİİ

CİZRE ULU CAMİİ 639 yılında kiliseden camiye çevrilmiştir.Abbasi döneminde onarıma alınmıştır.1160 yılında Cizre Emiri Baz Şah ın oğlu Emir Ali Sencer tarafından büyük onarıma alınmış olup,minaresi 1156 yılında dört köşe şeklinde yapılmıştır. Cizre Ulucami,ortası delik büyük değirmen taşlarına benzer taşların üst üste konulup sütun yapılması ile üzerlerine kubbeler konulmak suretiyle yapılmıştır.Bu kubbeler demir köşebentlerle birbirlerine sütunlar bağlanarak sağlamlaştırılmıştır.Her kapının üzerinde kur an-ı Kerim ayet ve sureleri bulunur. Büyük demir kapısı şu anda Topkapı Sarayı Müzesi nde 1983 ten beri muhafaza altına alınmıştır.Üzerinde gümüş motifler,bakır şekiller,kufi yazılar bulunmaktadır. Cizre Ulucami kapı tokmakları dünyaca meşhur bir oymacılık sanatının en mühim şaheseridir.Fizikçi ve sanat adamı İsmail Ebul-iz El Cezeri bu tokmakları yapmıştır. Ulucami mescit kısmı Vakıflar Genel Müdürlüğünce restorasyona alınmıştır.Ancak Ulucami Külliyesi nin batı,doğu ve kuzey kısımları onarıma alınması gerekmektedir. 2.TANIM. Cizre'nin İslam'ı kabul etmesiyle 639 yılında kiliseden camiye çevrilmiştir. Abbasiler döneminde cami yıktırılıp, onarıma alınmıştır. 1160 yılında Cizre Beyi Baz Şah'ın oğlu Al Sencer tarafından yeniden yaptırılmıştır. 1156 da dörtköşe inşaa edilen minaresi 1945-1946 ve 1971 yıllarında 2 kez onarım görmüştür. Cizre Ulu Camii kapılarında bulunan Ebul-İz'in yaptırdığı ünlü ejder figürlerinden biri İstanbul Türk ve İslam Eserleri Müzesinde bulunmaktadır. Cizre Ulu Camii’nin, 13. yüzyıla tarihlenen, eşsiz bir el işçiliğine sahip ahşap kapısının tunç kapı tokmağı üzerinde iki ejder ve ortasında bir aslan başının bulunduğu bir kompozisyon görülmektedir. Ejder sivri kulaklı, badem gözlü ve kanatlıdır. Gövdeleri yılan pulu ile kaplı ve ortadan düğümlüdür. Birbirine dolanan kuyrukların uçları kartal başı şeklinde görünmektedir. Ejderlerin ortasında ise stilize aslan başı yer almaktadır. 1976 yılından beri Türk ve İslam Eserleri Müzesi’nde sergilenen kapı tokmağının diğer teki 1969 yılında yerinden sökülerek çalınmıştır ve günümüzde Kopenhag David Samling Müzesi’nde sergilenmektedir. CAMİYLE İLGİLİ MAKALE Cizre Ulu Cami Hz Nuh makamı, Kırmızı Medrese hep orda! İnsanlığın ikinci babası Hazreti Nuh makamı Cizre’den mektup yollamış Cihad Meriç.. Her şehir içinde birçok güzellik barındırır. Biz bu güzellikleri harcadığımız emek oranında görebiliriz. Kısaca gayretsiz bir şey olmuyor. Bulunduğumuz zamanı ve mekânı anlamlı kılmak için emek harcamalıyız. Yaz kış demeden içinden geçtiği her beldeye hayat veren Dicle nehri, Cizre'nin sınırlarını ve ismini belirlemiş. Dicle, genelde kıvrım kıvrım akan bir nehir. İşte buradaki kıvrım yarım ada oluşturmuş, hatta eski kaynaklarda burası ada olarak geçiyor. Doğal korunaklı ve suyu bol adacık kale ile çevrilerek zamanla büyük şehir halini alıyor. Eski kaynaklarda nüfusunun çok yüksek olduğu bilgisine ulaşıyoruz. Şimdilerde nüfus yüz bin civarında. Cizre’de iyiliğin derin sessizliğine kulak verdik Cizre Kırmızı MedreseBiz de bu Hazreti Nuh makamına on ay misafir olduk. Yeni insanlar tanıdık. Benim için Cizre'de üç nokta önemli: Ulu Cami, Hz. Nuh Makamı, Kırmızı Medrese. Hani insan bir şehirde hayat rutinini kırmak istediğinde gitmeyi düşündüğü mekânlar arar; bu mekânlar ruhu rahatlatır, bize insan olduğumuzu hatırlatır. Cizre, çevresinde Kasrik gibi kadim ören yerleri ve tarihî köprü kalıntıları barındırıyor. Eskiler taşı işleyebildiklere her yere gelecek için mesajlar bırakmış. Cizre'nin geçmişi incelendiğinde karşımıza medreseler şehri çıkıyor; Ahmed El Cezeri, İsmail Ebul İz Cezeri... gibi zamanın büyüğü olmuş adamlar bu düşüncenin imzası. Biz bu şehre geldiğimizden bugüne kadar iyi haberler yapmaya gayret ettik. Medyanın bilerek veya bilmeyerek oluşturduğu haber değeri yargısı problemli. İyiliğin ve güzelliğin haber değeri olmadığı bir yerde algılarımız değişiyor. Bu bölge dışında anket yapıldığında dediğim daha rahat anlaşılabilir. Ben buraya şehirlerle ilgili ön yargılarından yıllar önce arınmış bir adam olarak geldim. Evet problemler vardı; fakat sessiz çoğunluk iyiliği kendi âleminde yaşıyordu. Biz felsefemizi şöyle belirledik; İyiliğe mikroskopla, mikroplara kör gözle bakmak. Derdimiz polyannacılık da değil, sadece iyiliğin derin sessizliğine kulak vermek. Cizre’de nereleri görmeden geçmemeli? Cizre Ahmed el Cezeri türbesiHerkesi Cizre'ye davet ediyoruz. Hele Mardin, Midyat, Hasankeyf'e kadar gelip buraya uğramamak büyük kayıp. Saydığımız yerler iki saatte ulaşılabilecek bir dairenin içinde yer alıyor. Gelenler için kısa bir rota verebiliriz. Şehir otogarının yanında Mem u Zin ve Abdaliye Medresesi ziyareti ile yolculuğumuza başlayabiliriz. Sonra aynı yol üzerinden Hz. Nuh makamına ulaşabiliriz. Hz. Nuh'un hemen yanına sırlanmış mekanik dehamız İsmail Ebul İz Cezeri'yi ziyaret edebiliriz. www.ebuliz.com internet adresinden online kitabını inceledikten sonra Jazari'yi ziyaretimiz daha anlamlı olur. Hz. Nuh makamının az ilerisinde Kırmızı Medrese ve Ahmed-el Cezeri türbesi var. Kırmızı Medrese avlusunda bedenen, aklen, kalben dinlenebilirsiniz. Buradan yol tarifi alıp Ulu Cami'ye ulaşmak mümkün. Ulu Cami, avlusu ve minaresi ile insanı etkiliyor. Hamidiye kışlası ve Kale kalıntılarını gördükten sonra birçok aile çay bahçesinin bulunduğu Dicle nehri kenarına gidebiliriz. Bu arada Kırmızı Medrese'den Ulu Cami'ye giderken çarşıyı da gezebiliriz. Onu bulabilirseniz Terzi abimiz size çay ve soğuk su ikram edecektir. Cizre Ulu Cami Cizre kültür ve tarihini araştırmaya kendini adamış Abdullah Yaşın daha detaylı bilgilere ulaşabileceğimiz adres. Hem kitabı hem sitesi www.abdullahyasin.org aracılığıyla çalışmalarını bizlerle paylaşıyor. Biz "insan = şehir" diyoruz ve "iyi adamlar defteri", "iyi şehirler listesi" üzerine çalışmaya gayret ediyoruz. İnsan yoksa şehir virane olur. İnsan yaşayacak bir şehir bulamazsa avare olur. İyi adamların ve iyi şehirlerin izini sürmeye devam ediyoruz. Sıla-i rahim ve dost ziyaretleri vesilesiyle yollarda olacağız, posta kutusu bulduğumuzda yollardan mektup atabiliriz. Böylece ilk yol mektubumuz, yol başlangıcımız Cizre'den gelmiş oldu. Cihad Meriç yazdı